Wednesday, August 30, 2006

Nínumang Manákit Kng Singsing Kung Mána, Kalúlûng Púsû Ku Iyang Ibótu Na!

Nu ya ing pandúgang ning parúgang nung alî mû kng alâ ya - nung alî mû ketang makapabúsal nang síuang a susuglungan ding ráyus na? Makanánu yang maging bóti ing bóti, o tása ing tása, o kúran ing kúran nung alî mû kng alâ ya – kétang dáke nang alâng laman? Insánu ing masilbi kng bale? Ding dalég? Ding asias? Ing bubúngan? O ing alâ ya – ding bakanti nang espasiu anti ning silid, áuang ampóng pasbul?

Nung pansingan tá ne man ing tau, insánu tagana ing magpakimut kaya? Ing kayang gámat? Ding kayang bités? Ing kayang útak? Ing kayang pusô? O ing alâ ya – ing dáke nang é mu akákit o atatalan anti ning kayang kaisípan, kapanamdáman, kabiasnan, lugud, sintâ, ampóng lálû na ing kayang kaladua?

Dápot makanánu méng árakap ing alâ ya nung alî mû kng singsing? Karéng pantas ding táu Yurópa at Amérika, ing singsing yang simbulu ning kalambayan ulî ning alâ ya kanu iting kamumulân at kayanggánan.

Dápot ngara naman ding kekatámung pantas, mabábo lâ mûng mísip ding Amerikánu at táu Yurópa ulîng ing akákit dá ing material námû ning singsing. Kekatámung Kapampángan, ing singsing yang simbulu na ning kalambayan ulîng ing kalambayan yang makapalúlan karin!

Nánu pa tâ, ing alâ a ati kng singsing maglambayan ya ulî ning alâ ya mismung kamumulân at kayanggánan ing alâ. Nánu pa tâ, kekatámung Kapampángan, ing alâ atiu ya ulî ning singsing. Iniâ ing áus tá kng kaladua ning Kapampángan Aláya at ing basultûng Atin ku pûng Singsing yang makabaldûgan díling kanta kekatámung Kapampángan.

Ing Aláya yang túne magpakimut kng Kapampángan. Ing Aláya yang mamié kabaldúgan kng kekatámung pánga-Kapampángan. Ing Aláya iya mu rin ing áusan támung kultúra.

Dápat ding kekatámung manungkúlan keti Kapampángan íla ring manimúnang sesése at gágambul kng kekatámung kultúra. Dápat ding kekatámung manungkúlan keti Kapampángan íla ring sisînup kng kekatámung singsing. Dápat ding kekatámung manungkúlan keti Kapampángan íla ring kátiuálâ ning Aláya. Dápat ding kekatámung manungkúlan keti Kapampángan túne la ping Kapampángan a lúlugud kng karélang panga-Kapampángan. Nung aliuâ ilang manimúna sasála la kng karélang gampâ at katungkúlan. Nung sinálâ la dapat lang miparúsan. Nung aliuâ ilang manimúna lininlang dakatámung Kapampangan. Nung aliuâ íla ring manimúna alâ lang kuenta!

Iniâ ngéning dáratang a eleksiun pakapansingan támu nung nînu kareng tátagal ngéni ding magmasabal kng kekatámung kultúra. Mangapampángan la kng karélang pamangampania? Kayábe ya ing panyúlung ning kultúra kágum ding sablâ rang pángakûng panyúlong? Kaluguran dé ing karélang pángatáu bilang Kapampángan? Nung alî at alâ bitasâ karéla ing ating malíno a plataporma kng panyúlung ning kultúra, alâ lang bitasang matúlid magnásâng manungkúlan kéti Kapampángan! Ing dápat karéla itábi tá na la! Nánu pa mó ing burî dang gáuan ding lamaran a ren kéti Kapampángan nung alíuâ itang gísanan dakatá malinamnam?

Aiti ing métung a malaguâng súkat: Nung ikang tátagal katungkúlan keti Kapampángan é me apanikuânang básân iti, alâ kang matúlid magnásâng manungkúlan kéti! Nung ikayung bobótu é ye apanikuânang básân iti, é nako bobótu ulîng é makakáyap kng Indû táng Kapampángan ing kekayung pányaptan!

É nakó masias a buntuk! Kasimplian námû namang pakiyintindian: Ing manimúna kareng Kapampángan dápat túne yang Kapampángan!



Siuala ding Meangubie
Ding Sísinup kng Singsing
K [The Kapampangan Magazine], May 2004

No comments: